ناخن‌های گربه ابزارهای حیاتی برای حرکت، تعادل، دفاع و شکار هستند. مراقبت صحیح از ناخن‌ها نه تنها برای سلامت گربه بلکه برای جلوگیری از آسیب به مبلمان و خراشیدن تصادفی نیز ضروری است. ناخن گیر و سوهان ناخن ابزارهای اصلی برای این مراقبت هستند. در این مطلب با انواع این ابزارها، نحوه استفاده صحیح و نکات مهم ایمنی آشنا می‌شوید.

چرا کوتاه کردن ناخن گربه مهم است؟

بسیاری از صاحبان گربه تصور می‌کنند که گربه‌ها خودشان ناخن‌هایشان را تنظیم می‌کنند و نیازی به کوتاه کردن ندارند. در حالی که گربه‌ها در طبیعت با چنگ زدن به درختان و سطوح مختلف ناخن‌هایشان را تنظیم می‌کنند، گربه‌های خانگی معمولاً به کمک نیاز دارند.

ناخن‌های بلند می‌توانند مشکلات متعددی ایجاد کنند. آن‌ها ممکن است به فرش، مبل یا پرده گیر کنند و گربه را مجروح کنند. ناخن‌های خیلی بلند می‌توانند به داخل بالشتک پنجه فرو روند و باعث عفونت، درد و لنگیدن شوند.

برای گربه‌های مسن، چاق یا بیمار که فعالیت کمتری دارند، ناخن‌ها سریع‌تر رشد می‌کنند و کمتر ساییده می‌شوند. همچنین ناخن‌های شصتی (ناخن‌های داخلی پای جلو که به زمین نمی‌رسند) هرگز طبیعی ساییده نمی‌شوند و حتماً باید کوتاه شوند.

کوتاه کردن منظم ناخن‌ها باعث می‌شود گربه کمتر آسیب بزند، مبلمان کمتر خراش بخورد و در صورت بازی یا دفاع، خراش‌های کمتر شدیدی ایجاد شود. همچنین برای گربه‌هایی که با کودکان زندگی می‌کنند، این موضوع اهمیت دوچندان دارد.

تفاوت ناخن گیر و سوهان ناخن

ناخن گیر و سوهان دو ابزار متفاوت با کاربردهای مکمل هستند:

ناخن گیر: ابزاری است که ناخن را قطع می‌کند. شبیه قیچی یا انبر عمل می‌کند و قسمت نوک ناخن را می‌برد. برای کوتاه کردن اصلی ناخن‌های بلند استفاده می‌شود.

سوهان ناخن: ابزاری است که لبه‌های ناخن را صاف و صیقل می‌کند. بعد از ناخن گیری، لبه‌های تیز و ناهموار را برطرف می‌کند و ناخن را نرم‌تر می‌کند.

استفاده ترکیبی از هر دو ابزار بهترین نتیجه را می‌دهد. ابتدا با ناخن گیر طول ناخن را کم می‌کنید، سپس با سوهان لبه‌ها را صاف می‌کنید تا ناخن‌ها کمتر خراش بدهند.

انواع ناخن گیر گربه

ناخن گیرهای گربه در طراحی‌ها و مدل‌های مختلفی موجودند:

ناخن گیر قیچی‌شکل: شبیه قیچی معمولی است اما تیغه‌ها منحنی و مخصوص ناخن گربه طراحی شده‌اند. این نوع برای افرادی که به قیچی عادت دارند راحت است. کنترل خوبی دارد و برای ناخن‌های کوچک و نازک مناسب است.

ناخن گیر گیوتینی: دارای یک سوراخ دایره‌ای است که ناخن در آن قرار می‌گیرد و با فشار دادن دسته، تیغه‌ای از بالا یا پایین پایین می‌آید و ناخن را قطع می‌کند. این نوع محبوب‌ترین و پرکاربردترین مدل است. برش تمیز و سریعی دارد.

ناخن گیر انبری: شبیه انبر است و با فشار دادن، ناخن را قطع می‌کند. برای ناخن‌های ضخیم‌تر یا گربه‌های بزرگ مناسب‌تر است. نیروی بیشتری دارد.

ناخن گیر برقی: دستگاه برقی‌ای است که با سنباده چرخان ناخن را کوتاه و صاف می‌کند. صدای کمی دارد که ممکن است برخی گربه‌ها از آن بترسند. مزیتش این است که همزمان کوتاه و صیقل می‌کند.

ناخن گیر با چراغ LED: برخی مدل‌های پیشرفته دارای چراغ هستند که محل برش را روشن می‌کنند و دیدن رگ خونی داخل ناخن را آسان‌تر می‌کنند.

ناخن گیر با ذره‌بین: این مدل‌ها دارای یک ذره‌بین کوچک هستند که برای افراد مسن یا کسانی که بینایی ضعیف دارند مفید است.

ناخن گیر با محفظه جمع‌آوری: برخی مدل‌ها دارای محفظه‌ای هستند که ناخن‌های بریده شده را جمع می‌کند و از پخش شدن آن‌ها جلوگیری می‌کند.

انواع سوهان ناخن گربه

سوهان‌های ناخن نیز در انواع مختلفی موجودند:

سوهان دستی سنتی: شبیه سوهان ناخن انسانی است اما درشت‌تر و مقاوم‌تر. دارای دو سطح است: یک سطح درشت برای سوهان اولیه و یک سطح نرم برای صیقل نهایی.

سوهان الماسه‌ای: دارای پوشش الماسه است که دوام بالایی دارد و نتیجه بهتری می‌دهد. گران‌تر است اما سال‌ها استفاده می‌کند.

سوهان شیشه‌ای: از شیشه تمپر شده ساخته شده و سطح صاف و یکنواختی دارد. به راحتی تمیز می‌شود و باکتری در آن جمع نمی‌شود.

سوهان برقی: دستگاه برقی با سر چرخان که ناخن را صاف می‌کند. سرعت‌های مختلفی دارد. برای افرادی که ناخن گیری مکرر انجام می‌دهند راحت است.

بلوک سوهان چهار طرفه: یک بلوک چهارگوش با چهار سطح مختلف برای مراحل مختلف سوهان، از درشت تا نرم.

سوهان قلمی: به شکل قلم است و راحت در دست می‌گیرد. برای سوهان دقیق ناخن‌های کوچک مناسب است.

ویژگی‌های ناخن گیر و سوهان باکیفیت

هنگام خرید به این ویژگی‌ها توجه کنید:

تیزی و برش تمیز: تیغه‌های ناخن گیر باید تیز باشند تا برش تمیز و یکجا بزنند. تیغه‌های کند ناخن را له می‌کنند و باعث درد و شکستگی می‌شوند.

جنس استیل ضد زنگ: ابزارهای استیل ضد زنگ دوام بالایی دارند، زنگ نمی‌زنند و قابل ضدعفونی هستند. از پلاستیک‌های ارزان که زود می‌شکنند اجتناب کنید.

دسته راحت و ضد لغزش: دسته باید راحت در دست بگیرد و لغزش نداشته باشد. روکش لاستیکی یا سیلیکونی کنترل بهتری می‌دهد.

قفل ایمنی: ناخن گیرها باید دارای قفل ایمنی باشند که در حالت بسته قفل شوند و از باز شدن تصادفی جلوگیری کنند.

اندازه مناسب: ناخن گیر نباید خیلی بزرگ باشد که کنترل سخت شود، یا خیلی کوچک که نتواند ناخن را کامل بگیرد. اندازه متوسط برای اکثر گربه‌ها مناسب است.

زاویه برش: ناخن گیرهای خوب زاویه برش مناسبی دارند که با شکل طبیعی ناخن گربه سازگار است.

سطح سوهان: سوهان‌ها باید دارای سطح یکنواخت و بدون ناهمواری باشند. سوهان‌های نامرغوب سطح ناهمواری دارند که ناخن را بیشتر زبر می‌کنند.

نحوه صحیح کوتاه کردن ناخن گربه

ناخن گیری صحیح نیازمند تکنیک و صبر است:

آماده‌سازی: همه وسایل را آماده کنید: ناخن گیر، سوهان، پنبه و پودر یا نشاسته ذرت (در صورت خونریزی تصادفی)، و تنقلات برای تشویق. زمانی را انتخاب کنید که گربه آرام و خوابالود است، مثلاً بعد از غذا یا بازی.

موقعیت مناسب: گربه را روی پای خود، میز یا سطح راحتی بنشانید. برخی گربه‌ها ترجیح می‌دهند پیچیده شوند در حوله. یک نفر دیگر می‌تواند کمک کند گربه را آرام نگه دارد.

عادت دادن تدریجی: اگر گربه برای اولین بار است، چند روز قبل از ناخن گیری واقعی او را به لمس پنجه‌ها عادت دهید. هر روز چند دقیقه پنجه‌ها را نوازش کنید و فشار ملایم بدهید تا ناخن‌ها بیرون بیایند.

بیرون آوردن ناخن: یک پنجه را در دست بگیرید و با فشار ملایم روی بالشتک، ناخن‌ها را بیرون بیاورید. این کار را با آرامش انجام دهید.

شناسایی قسمت زنده (quick): به داخل ناخن نگاه کنید. در ناخن‌های روشن، یک ناحیه صورتی دیده می‌شود که حاوی رگ خونی و عصب است. این قسمت نباید بریده شود. فقط قسمت شفاف و سفید نوک ناخن را بریدید.

زاویه برش: ناخن گیر را عمود بر ناخن و در فاصله دو تا سه میلی‌متری از قسمت صورتی قرار دهید. زاویه باید به گونه‌ای باشد که برش صاف و عمودی باشد، نه مورب.

برش قاطع: با یک حرکت قاطع و سریع، ناخن را ببرید. برش آهسته و مردد ناخن را له می‌کند و دردناک است.

یک ناخن در هر مرحله: در ابتدا فقط یک یا دو ناخن در هر جلسه بزنید. اگر گربه ناراحت نشد، ادامه دهید. اگر ناراحت شد، استراحت بدهید و بعداً ادامه دهید.

سوهان کردن: بعد از بریدن هر ناخن، با سوهان لبه‌ها را صاف کنید. حرکات ملایم و یک‌طرفه انجام دهید، نه رفت و برگشت.

ناخن شصتی: ناخن شصتی (ناخن داخلی پای جلو) را فراموش نکنید. این ناخن به زمین نمی‌رسد و خودش ساییده نمی‌شود، بنابراین رشد بیشتری دارد.

پاداش: بعد از هر چند ناخن یا پایان کار، گربه را تشویق کنید، نوازش کنید و تنقلات بدهید.

چه زمانی و چند وقت یکبار ناخن بزنیم؟

تعداد دفعات ناخن گیری بستگی به سرعت رشد ناخن و سبک زندگی گربه دارد:

گربه‌های خانگی: گربه‌هایی که فقط در خانه هستند معمولاً هر دو تا سه هفته یکبار نیاز به ناخن گیری دارند. ناخن‌های آن‌ها کمتر ساییده می‌شود.

گربه‌های با دسترسی به فضای باز: این گربه‌ها ناخن‌هایشان طبیعی‌تر ساییده می‌شود. ممکن است هر سه تا شش هفته یکبار کافی باشد.

گربه‌های مسن: گربه‌های مسن کمتر فعال هستند و ناخن‌هایشان سریع‌تر رشد می‌کند. ممکن است هفته‌ای یکبار نیاز باشد.

توله گربه‌ها: توله‌ها ناخن‌های نازک و تیزی دارند که سریع رشد می‌کنند. هفته‌ای یکبار بررسی کنید.

ناخن پای جلو در مقابل پای عقب: ناخن‌های پای جلو سریع‌تر رشد می‌کنند و بیشتر استفاده می‌شوند. ممکن است نیاز به ناخن گیری مکررتر داشته باشند. ناخن‌های پای عقب کمتر نیاز دارند.

بررسی منظم: هفته‌ای یکبار ناخن‌ها را بررسی کنید. اگر وقتی گربه روی شما می‌نشیند دردناک است، یا ناخن‌ها به فرش گیر می‌کنند، زمان ناخن گیری است.

رسیدگی به خونریزی تصادفی

گاهی اوقات ممکن است اشتباهاً ناخن را زیاد کوتاه کنید و قسمت زنده برش بخورد:

آرامش حفظ کنید: اگر این اتفاق افتاد، نگران نشوید. خونریزی معمولاً کم و قابل کنترل است.

فشار بدهید: با پنبه یا گاز تمیز، فشار ملایم به نوک ناخن بدهید. فشار را حدود سی ثانیه تا یک دقیقه حفظ کنید.

پودر یا نشاسته: اگر خونریزی ادامه دارد، نوک ناخن را در پودر خونبند (styptic powder) یا نشاسته ذرت فرو کنید. این مواد به لخته شدن خون کمک می‌کنند.

یخ: می‌توانید یک تکه یخ را به ناخن بمالید. سرما عروق را منقبض می‌کند و خونریزی را کاهش می‌دهد.

آرام نگه داشتن گربه: سعی کنید گربه را آرام نگه دارید و نگذارید بدود یا بپرد. فعالیت خونریزی را بیشتر می‌کند.

عدم نیاز به دامپزشک: در اکثر موارد، خونریزی خودبه‌خود متوقف می‌شود و نیازی به مراجعه به دامپزشک نیست. اما اگر خونریزی بعد از ده دقیقه فشار متوقف نشد، مراجعه کنید.

ادامه بعدی: بعد از این تجربه، گربه ممکن است از ناخن گیری بترسد. صبور باشید و در دفعه بعد با احتیاط بیشتری عمل کنید.

مشکلات رایج و راه حل آن‌ها

برخی چالش‌های رایج در ناخن گیری و راه‌حل آن‌ها:

گربه مقاومت می‌کند: اگر گربه به شدت مقاومت می‌کند، عجله نکنید. او را به تدریج عادت دهید. می‌توانید از پتوی پیچش استفاده کنید. برخی افراد زمانی که گربه خوابیده ناخن می‌زنند.

ناخن‌های سیاه: در ناخن‌های سیاه، قسمت زنده دیده نمی‌شود. در این موارد، کمتر ببرید، فقط نوک تیز ناخن. بهتر است هر هفته کمی ببرید تا یکباره زیاد بزنید.

ناخن شکننده: برخی گربه‌ها ناخن‌های شکننده‌ای دارند که هنگام برش تکه تکه می‌شوند. در این موارد، ناخن گیر را کاملاً تیز نگه دارید و برش قاطع بزنید. همچنین تغذیه مناسب و مکمل بیوتین می‌تواند کمک کند.

ناخن فرو رفته: گاهی ناخن آنقدر بلند می‌شود که به داخل بالشتک فرو می‌رود. این شرایط اورژانسی است. با احتیاط ناخن را از بالشتک جدا کنید و کوتاه کنید. اگر عفونت یا تورم وجود دارد، به دامپزشک مراجعه کنید.

ناخن‌های اضافی (پلی‌داکتیلی): برخی گربه‌ها ناخن‌های اضافی دارند. همه آن‌ها را بررسی و در صورت نیاز کوتاه کنید.

گربه سن بالا: گربه‌های مسن ممکن است آرتروز داشته باشند و نگه داشتن پنجه دردناک باشد. با ملایمت بیشتری برخورد کنید و جلسات را کوتاه‌تر کنید.

نگهداری و تمیز کردن ابزارها

ابزارها نیاز به مراقبت دارند تا دوام داشته باشند:

تمیز کردن بعد از استفاده: بعد از هر بار ناخن گیری، ابزارها را با آب گرم و صابون بشویید. خرده‌های ناخن را کاملاً برطرف کنید.

ضدعفونی: هفته‌ای یکبار ابزارها را ضدعفونی کنید. می‌توانید از الکل، محلول ضدعفونی یا حتی آب جوش استفاده کنید. بعد از ضدعفونی، کاملاً خشک کنید.

تیز کردن: ناخن گیرها بعد از مدتی کند می‌شوند. می‌توانید آن‌ها را به فروشگاه‌های تخصصی ببرید که تیزشان کنند. یا ناخن گیر جدید بخرید.

نگهداری: ابزارها را در جای خشک و تمیز نگهداری کنید. کیف یا جعبه مخصوص خوب است. دور از رطوبت که باعث زنگ‌زدگی می‌شود.

بررسی منظم: قبل از هر استفاده، ابزارها را بررسی کنید. اگر تیغه‌ها کند، زنگ‌زده یا آسیب‌دیده هستند، تعویض کنید.

جداسازی: اگر چند گربه دارید و یکی بیمار است، برای هر گربه ابزار جداگانه داشته باشید تا عفونت منتقل نشود.

جایگزین‌ها و مکمل‌ها

علاوه بر ناخن گیری، روش‌های دیگری برای مدیریت ناخن‌ها وجود دارد:

تیره ناخن: سطوح مخصوصی که گربه روی آن‌ها چنگ می‌زند و ناخن‌هایش را طبیعی ساییده می‌کند. این کار نیاز به ناخن گیری را کاهش می‌دهد اما برطرف نمی‌کند.

کاور ناخن: کاورهای نرم پلاستیکی یا سیلیکونی که روی ناخن‌ها چسبانده می‌شوند. از خراش زدن جلوگیری می‌کنند اما هر چهار تا شش هفته نیاز به تعویض دارند.

شانه زدن منظم: شانه زدن باعث می‌شود غلاف‌های قدیمی ناخن زودتر بیفتند و ناخن‌های جدید ظاهر شوند.

خدمات آرایشگاه: اگر نمی‌توانید خودتان ناخن بزنید، می‌توانید گربه را به آرایشگر حرفه‌ای حیوانات یا دامپزشک ببرید.

آموزش: برخی کلاس‌های آموزشی وجود دارند که به شما تکنیک‌های حرفه‌ای ناخن گیری را یاد می‌دهند.

چه زمانی به کمک حرفه‌ای نیاز است؟

در برخی موارد بهتر است کمک بگیرید:

ناخن‌های فرو رفته شدید: اگر ناخن عمیقاً در بالشتک فرو رفته و عفونت ایجاد شده، دامپزشک باید آن را برطرف کند.

ناخن‌های شکسته یا درآمده: اگر ناخن از ریشه شکسته یا درآمده است، مراجعه فوری ضروری است.

عفونت: اگر پنجه قرمز، متورم، گرم یا ترشح دارد، نشانه عفونت است.

گربه بسیار مقاوم: اگر هیچ روشی جواب نمی‌دهد و گربه به شدت مقاومت می‌کند، آرایشگر یا دامپزشک می‌توانند با تجربه و تکنیک‌های خاص کمک کنند.

رشد غیرعادی: اگر ناخن به شکل غیرعادی رشد می‌کند، رنگ یا بافت عجیبی دارد، باید توسط دامپزشک بررسی شود.

ناخن گیر و سوهان ناخن گربه ابزارهای ساده اما ضروری برای مراقبت از سلامت و راحتی گربه هستند. با انتخاب ابزار باکیفیت، یادگیری تکنیک صحیح و صبوری، می‌توانید این وظیفه را به بخشی عادی و بدون استرس از روال مراقبتی تبدیل کنید. ناخن‌های کوتاه و صاف نه تنها برای گربه راحت‌ترند بلکه از آسیب به مبلمان و خراش تصادفی نیز جلوگیری می‌کنند. با عادت دادن تدریجی گربه از سنین پایین، این فرآیند می‌تواند حتی لحظه‌ای برای تقویت رابطه بین شما و گربه محبوبتان باشد.