حیوانات خانگی خصوصا سگ‌ها، نمادی از عشق و محبت در زندگی ما محسوب می‌شوند. زمانی که با موضوع پیچیده زایمان و بارداری در سگ‌ها مواجه می‌شوید، بدیهی است که نگرانی‌های زیادی بابت آن تجربه کنید. ناآگاهی اصلی‌ترین دلیل اضطراب و استرس محسوب می‌شود. با دانستن جزییات و نحوه زایمان سگ، قطعا می‌توانید خودتان را مدیریت کرده و شرایط بهتری برای زایمان سگ و اقدامات اورژانسی فراهم کنید. یادتان باشد که مراحل حاملی سگ و سلامت مادر و توله‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است و بخش مهمی از این پروسه، مربوط به آگاهی شما است.

به همین دلیل در این مقاله قصد داریم به بررسی جزییات مهم در خصوص زایمان سگ و نحوه انجام آن، چگونگی مراقبت از سگ و توله‌ها پس از زایمان اشاره کنیم.

چرا باید از زایمان سگ بدانید؟

شاید شما هم اطلاع نداشته باشید که جزییات زایمان سگ چرا اهمیت دارد؟ چه چیزی موضوع زایمان در سگ‌ها را برای‌مان مهم‌تر می‌کند؟ در پاسخ به این سوال باید گفت که زایمان در سگ‌ها یک فرایند بسیار مهم بیولوژیکی است که مادر و توله‌ها همه در یک درجه خاص از اهمیت قرار می‌گیرند. آشنایی با نشانه‌های نزدیک شدن به زایمان در سگ‌ها، می‌تواند زنگ هشدار برای ایجاد آمادگی فضای زایمان و روند طبیعی زایمان داشته باشد. آگاهی از مشکلات احتمالی در این پروسه، می‌تواند به سرپرستان پت کمک کند تا در صورت بروز هرگونه مشکل، امکان اقدام فوری داشته باشند. این کار به حفظ سلامت مادر و توله‌ها کمک زیادی خواهد کرد. آگاهی از پروسه زایمان می‌تواند به کاهش استرس مادر و افزایش احتمال تولد موفق توله‌های سالم منجر شود. علاوه بر این موارد، آگاهی درباره زایمان سگ باعث می‌شود تا بتوان محیطی مناسب و امن برای مادر فراهم کرد. این محیط با درک عمیق از پارامترهای بهداشتی و آرامش‌بخش و امنیت انتخاب می‌شود. چنین اطلاعاتی می‌تواند به روند بهبودی مادر پس از زایمان و رشد سالم توله‌ها کمک زیادی کند. معمولا با چنین مراقبت‌هایی ریسک عفونت، مرگ و عوارض زایمان برای مادر و توله‌ها کاهش پیدا می‌کند.

 مدت زمان حاملگی در سگ‌ها

در ذهن اکثر افراد، حاملگی و دوران آن برای حیوانات نزدیک به همان 9 ماه انتظار در انسان است. اما لازم است بدانید چنین تصوری واقعی نیست، حاملگی و دوران آن برای هر حیوان متفاوت است. مدت زمان حاملگی در سگ‌ها معمولاً بین 58 تا 68 روز است و درواقع 9 هفته برای رشد یک توله زیبا و سالم کافی است. این مدت زمان گاهی براساس نژاد، ابعاد و جثه سگ‌ها می‌تواند کمی بیشتر یا کمی کوتاه‌تر باشد. سگ‌ها در این مدت زمان به صورت کاملا غریزی مراقبت از توله‌های در حال رشد داخل رحم را برعهده دارند و حتی بدون هرگونه مراقبت در طبیعت، امکان زایمان موفق دارند.

از کجا بدانیم سگ باردار است؟

برای بسیاری از سرپرستان پت، آگاهی از باردار بودن سگ‌شان یک چالش جدی است. اما نگران نباشید، دانستن چند علامت رایج در بین سگ‌ها می‌تواند احتمال باردار بودن آن‌ها را بیشتر و بیشتر کند. بنابراین با مشاهده چند مورد از این علائم می‌توانید به وجود حاملگی در سگ ماده شک کنید و جهت اطمینان بیشتر به دامپزشک مراجعه کنید.

• افزایش اشتهای ناگهانی در سگ‌ها
• کاهش میزان فعالیت سگ‌ها
• علاقه به استراحت و دراز کشیدن در نواحی امن و مناسب
• تغییر رفتار در سگ‌ها ( این تغییر ممکن است گاهی با لوس شدن زیاد یا عصبانی شدن بروز کند)
• تورم شدید نوک پستان‌ها و قرمزی آن
• افزایش وزن بی دلیل بدن
• بزرگ شدن شکم سگ‌ها

 مراحل بارداری سگ

حتما برای شما هم جالب است که در خصوص مراحل بارداری سگ‌ها بدانید. مراحل بارداری در این حیوانات زیبا و پشمالو، به 3 مرحله مختلف تقسیم بندی می‌شود. حاملگی با رد شدن از هر سه مرحله می‌تواند به یک زایمان موفق بیانجامد. این مراحل به چنین شکلی تقسیم بندی می‌شود.

1. مرحله 1 به عنوان اولین 3 هفته شناخته می‌شود. این مرحله بلافاصله پس از رسیدن اسپرم سگ نر به دستگاه تولید مثل سگ ماده و انجام لقاح شروع می‌شود. پس از این مرحله تقسیم سلولی و تشکیل جنین‌ شروع می‌شود.
2. مرحله 2 از هفته 4 آغاز و تا 6 ادامه پیدا می‌کند. دراین مرحله رشد و تشکیل اعضای بدن جنین‌ شروع می‌شود و بخش مهمی از سیستم عصبی سگ در این مرحله شکل می‌گیرد.
3. مرحله 3 پس از بارداری از هفته 7 تا 9 طول می‌کشد. این مرحله تا آماده شدن توله‌ها برای تولد و رشد کامل ادامه پیدا می‌کند. به همین ترتیب می‌توان انتظار تولد توله‌های سالم و سرحال داشت.

از کجا بدانیم زایمان سگ نزدیک است؟

بسیاری از سرپرستان سگ، نگران تخمین زمان زایمان سگ‌شان هستند. از آنجا که اکثر افراد از زمان دقیق آغاز بارداری اطلاعی ندارند، طبیعی است که تخمین چندان امکان‌پذیر نباشد. اما خوشبختانه یکی از روش‌های دقیق برای پیش‌ بینی زمان زایمان سگ، کنترل دمای بدن مادر است. با کمک بررسی دمای بدن سگ می‌توانید به خوبی متوجه این تغییر دما شوید. حدود 24 ساعت قبل از زایمان، دمای بدن سگ به طور قابل توجهی کاهش پیدا می‌کند و زیر 37 درجه سانتی‌گراد است. اگر بخواهید این زمان را دقیق‌تر بررسی کنید، سونوگرافی از شکم مادر می‌تواند تخمین خوبی از سوی دامپزشک به شما ارائه کند. مشاهده علائمی مانند بی‌قراری، ساختن لانه و جمع آوری پتو و لوازم نرم در یک گوشه مناسب یا مشاهده کم اشتهایی و استفراغ، یک فرایند آماده سازی طبیعی پیش از زایمان است.

 مراحل زایمان سگ

پروسه زایمان سگ نقش مهمی در سلامت مادر و توله‌ها دارد. به همین دلیل دانستن جزییاتی در خصوص مراحل زایمان کمک می‌کند تا ذهن‌تان برای مراقبت و کمک به زایمان آماده‌تر باشد. زایمان سگ معمولاً به سه مرحله تقسیم می‌شود که باید در هر کدام از آن‌ها با حفظ آرامش و ایجاد امنیت کمک کننده باشید.

1. مرحله آماده‌سازی: در این مرحله از پروسه زایمان، مادر بی‌قرار است. علائمی مثل نفس‌ نفس زدن می‌تواند نشانه این مرحله باشد. پس از آن لرزش بدن سگ شروع می‌شود. سگ تلاش می‌کند در این مرحله یک فضای مناسب برای تولد توله‌ها بسازد. گاهی این مرحله حدود 6 تا 12 ساعت زمان می‌برد. یادتان باشد که فراهم کردن یک فضای چارچوب دار مثل یک جعبه شیرینی بزرگ که گرم و نرم باشد، کمک می‌کند تا بتوانید سگ‌تان را با آرامش به سمت زایمان هدایت کنید.
2. مرحله تولد توله‌ها: درمرحله پایانی که انقباضات رحمی آغاز می‌شود، توله‌ها یکی یکی به دنیا می‌آیند. مادر معمولا به صورت غریزی تلاش می‌کند با لیس زدن توله‌ها را پاک ‌کند و در نهایت با کمک دندان‌ها و گاز گرفتن بند ناف را ‌جویده و ببرد. به همین دلیل پروسه این کار و استراحت بین تولد نوزادها حدود 10 دقیقه تا 60 دقیقه متفاوت است. شما می‌توانید در این پروسه کمی مادر را همراهی کنید و در صورت مشاهده توله‌های بی حال، اقدامات لازم برای احیای توله را انجام دهید.
3. مرحله خروج جفت: بعد از تولد هر توله، جفت مربوط به آن خارج می‌شود. این مرحله معمولاً سریع انجام می‌شود. در صورت عدم مشاهده جفت باید همچنان منتظر بمانید یا به دامپزشک اطلاع دهید. باقی ماندن جفت داخل بدن مادر ریسک عفونت و دردسرهای جدی به همراه دارد.

 نکات مهمی که باید هنگام زایمان سگ بدانید

یادتان باشد که این نکات حاصل تجربیات افرادی است که بارها در موقعیت زایمان سگ حضور داشته‌اند. آگاهی از آن به روند بهتر زایمان در سگ‌ها کمک زیادی می‌کند.

• سعی کنید حتما فضایی آرام، گرم و تمیز برای مادر فراهم کنید.
• حتما فضا را بدون تنش و سر و صدا آماده کنید. هرگونه هیجان زیاد از سوی شما می‌تواند این فضا را نامناسب کند.
• در صورت مشاهده مشکل در پروسه زایمان، حتما دامپزشک متخصصی را در محل زایمان همراه‌تان داشته باشید. یادتان باشد در بعضی شرایط خاص نیاز به سزارین وجود دارد تا جان مادر و توله‌ها حفظ شود.
• پس از تولد هر توله، اطمینان حاصل کنید که توله‌ها نفس می‌کشند و فعالیت دارند. مشاهده توله بی حرکت نیاز به احیا و خارج کردن مایع از دهان سگ را ایجاد می‌کند.

 مراقبت‌های بعد از زایمان سگ

اهمیت توجه به مراقبت‌های سگ بسیار جدی است. شما باید پس از تولد توله‌ها اقدامات مهمی برای مادر انجام دهید. فراهم کردن غذای مقوی و آب تازه برای مادر بسیار ضروری است. شما باید تلاش کنید در پروسه مراقبت از توله‌ها دست به کار شوید.  کنترل سلامت مادر و توله‌ها توسط دامپزشک بخش مهم دیگری است که باید به صورت روتین انجام شود. تمیز نگه داشتن محل زایمان ریسک عفونت مادر را کاهش می‌دهد. توجه به روند بهبودی مادر و رشد توله‌ها بخش مهم این ماجرا است.

چه زمانی در پروسه بارداری و زایمان باید به دامپزشک مراجعه کنید؟

شما با مشاهده علائمی مثل زوزه کشیدن در سگ‌ها، باید به دامپزشک مراجعه کنید. این کار نشانه درد در سگ‌ها است و باید برای بهبود آن و کشف علت به دامپزشک مراجعه کنید. در صورتی که مدت زمان زایمان سگ بیشتر از 24 ساعت باشد، قطعا یک زنگ خطر برای بررسی دقیق‌تر توسط دامپزشک احساس می‌شود. در شرایطی که تولد توله‌ها و فاصله بین آن بیشتر از 2 الی 3 ساعت باشد، نیاز دارید تا اقدامات جدی توسط دامپزشک انجام دهید. مشاهده خونریزی شدید یا ترشحات غیرطبیعی از محل خروج توله‌ها یک علامت هشدار دهنده جدی است. پس از زایمان لازم است تا مادر را برای چکاپ به دامپزشکی برده و از سلامت کلی آن مراقبت کنید.