بسیاری از بیماری‌ها وجود دارد که صاحبان حیوانات خانگی کاملا از آنها بی خبر هستند. اما این بیماری‌ها، مشکلات بسیاری برای حیوانات دوست داشتنی ما ایجاد خواهند کرد؛ بنابراین، در صورتیکه به سلامتی حیوان خود اهمیت می‌دهید، باید اطلاعات کاملی از بیماری‌های شایع و نحوه درمان آنها را داشته باشید.

یکی از این بیماری‌ها، مشکل مسدود شدن کیسه های مقعدی است. کیسه‌ مقعدی سگ، شامل دو غده می‌باشد که در انتهای مقعد قرار گرفته‌‌اند. غدد مقعدی در تسهیل فعالیت‌های گوارشی به حیوان کمک می‌کنند؛ زمانی کیسه‌های مقعدی مشکل ساز می‌شوند که این کیسه‌ها پر شده و یا بر اثر عواملی ملتهب شوند.

در این مقاله از پت شاپ پت راید مارکت در مورد این بیماری، علائم پرشدن کیسه مقعدی سگ و عوارض عدم تخلیه کیسه مقعدی در زمان مناسب، خواهیم پرداخت.

کیسه مقعدی سگ در کدام قسمت بدنش قرار دارد؟

کیسه‌ مقعدی سگ، کیسه‌های کوچکی هستند که در اطراف مقعد قرار دارند؛ کیسه‌ها حاوی غدد چربی و عرق هستند که مایعی بسیار بد بو تولید می‌کنند؛ مایع تولیدشده در کیسه‌های مقعدی، ذخیره شده و توسط مجرا‌های کوچک در مقعد تخلیه می‌شود.

کیسه‌ مقعدی سگ، به نام غدد مقعدی هم نامیده می‌شوند. غدد مقعدی به شکل دانه‌های انگور هستند؛ مایعی که از آنها ترشح می‌شود، یا برای علامت گذاری قلمرو سگ همانند حیوان راسو و یا برای سهولت در دفع استفاده می‌شود.

در حیوانات اهلی، این مایع به‌صورت ارادی به جهت علامتگذاری ترشح نمی‌شود و این انباشتگی ماده، موجب ناراحتی حیوان خواهد شد. در رژیم غذایی سگ‌ها، معمولا استخوان وجود دارد که استخوان هضم نشده باعث یبوست و سفت شدن مدفوع حیوان خواهد شد؛ بنابراین، ترشح این ماده بدبو، آبکی و لزج از کیسه مقعدی سگ، باعث راحت‌تر شدن دفع مدفوع می‌گردد.

علاوه بر مصرف استخوان، مواد نشاسته‌ای یا مواد فیبری که غیر قابل هضم هستند، به غدد، فشار آورده و مجرای غدد را مسدود می‌کنند و همچنین، آلودگی‌های انگلی که حاوی تخم انگل هستند، داخل این غدد به مجاری کیسه مقعدی سگ فشار آورده و نیمه مسدود می‌شوند؛ در نتیجه این غدد ترشح نخواهند داشت و دفع، برای حیوان دشوار خواهد شد.

حیوان برای جلوگیری از درد ناشی از دفع، سعی می‌کند از دفع صرف نظر کند که عدم خروج مدفوع از بدن و سموم تخمیرات پاتولوژیک، باعث ایجاد عفونت و ایجاد حساسیت‌هایی در بدن حیوان می‌گردد. زمانی که این عفونت توسعه پیدا می‌کند و کیسه‌ مقعدی سگ دچار التهاب و در نهایت چرکی می‌شود، حیوان سعی می‌کند برای رفع این مشکل، این ناحیه را به اطراف سفت اصطکاک دهد و مقعد خود را می‌خاراند و یا حتی تمایل به لیز خوردن روی پاهای عقب دارد و مقعد خود را به زمین می‌کشد؛ زیرا که این حرکت به تخلیه مواد کمک می‌کند.

علائمی که نشان می‎دهد کیسه مقعدی پر شده و مسدود است:

• حیوان، پشت خود را به زمین می‌گذارد و شروع به حرکت می‌کند.
• دم خود را نسبت به قبل کمتر تکان می‌دهد و به شما اجازه دست زدن به دمش را نمی‌هد.
• برای تسکین درد، شروع به خاراندن و گاز گرفتن و لیسیدن اطراف مقعد خود می‌کند.
• باسن سگ بوی ماهی می‌دهد؛ مخصوصا زمانی که خود را لیسیده باشند.
• کمی افسرده و بی‌حال به نظر می‌رسند.
• تورم و التهاب در ناحیه اطراف مقعد دیده می‌شود.
• در مدت زمانی نسبتا زیادی، دفع مدفوع ندارند.

تخلیه کیسه مقعدی سگ چگونه و چه زمانی انجام می‌شود؟

تخلیه کیسه مقعدی سگ، کاملا به خصوصیات هر حیوان بستگی دارد. ممکن است در طول زندگی سگ شما، فقط یکبار لازم شود این کار را انجام دهید. اما معمولا هر سه تا شیش ماه یکبار، اگر نیاز باشد، باید تخلیه ‌شود. توجه داشته باشید در برخی سگ‌ها به صورت مکرر نیاز به تخلیه وجود دارد؛ اما اگر نیازی به تخلیه نباشد، فشار و تخلیه غیر ضروری باعث ناراحتی حیوان خواهد شد.

استفاده فیبر بیشتر در رژیم غذایی حیوان کمک بزرگی به تخلیه خود به خودی و دفع راحت‌تر حیوان خواهد کرد. برای تخلیه غدد مقعدی ابتدا آرامش خود را حفظ کنید، حیوان را نوازش کنید تا در نهایت آرامش این کار انجام شود؛ از شخصی برای ثابت نگه داشتن حیوان کمک بگیرید. از دستکش لاتکس برای یک دست خود استفاده کنید و با دست دیگر دم سگ را بالا نگه دارید. پیدا کردن کیسه مقعدی بسیار مهم است. برای درک بهتر محل کیسه مقعدی سگ ، یک ساعت را در نظر بگیرید، غدد دقیقا در جای عدد 5 و 7 ساعت در پایین مقعد قرار دارند و مجرای خروجی آن در قسمت داخلی و بالای کیسه‌ها قرار گرفته است. انگشت سبابه و شست خود را دو طرف و کمی پایین‌تر از مقعد سگ قرار دهید؛ اگر کیسه مقعدی سگ را لمس می‌کنید؛ این به معنای پر شدن کیسه‌ها است؛ ممکن است فقط یک غده را لمس کنید و این به معنای مشکل تخلیه در یک غده است.

برخلاف تصور غلط و رایج، کیسه‌ها را فشار ندهید؛ بلکه با یک حرکت بالا و به سمت داخل کیسه مقعدی سگ را تخلیه کنید. این کار باید به آرامی و فشار ملایم انجام شود. اگر مایعی تخلیه نشد، دوباره این کار را با تغییر زاویه مناسب انجام دهید. گاهی ممکن است چند بار این کار را انجام دهید.

درمان التهاب و مسدود شدن کیسه مقعدی سگ

زمانی که ماده‌ کیسه‌ مقعدی سگ در زمان مناسب تخلیه نشود؛ باعث ایجاد آبسه می‌شود. با خروج مدفوع خونی و یا دردناک بودن عمل دفع به وجود آبسه پی می‌بریم؛ آبسه‌ها معمولا در اطراف مقعد هستند و در صورت ترکیدن، حاوی مقداری چرک زرد مایل به سبز و خون خواهند بود؛ در صورت عدم رسیدگی و درمان حیوان، عفونت به سرعت گسترش می‌یابد و مقعد سگ آسیب خواهد دید و راست‌روده یا رکتوم می‌شود.

درمان معمولا به دو صورت درمان فیزیکی و درمان دارویی انجام می‌شود. درمان فیزیکی، با فشار آوردن به آبسه‌های کیسه مقعدی و خارج کردن مایع و چرک است. زمانی که عفونت گسترش پیدا کرده باشد، درمان تنها با خارج کردن کیسه‌‌ مقعدی سگ امکان‌پذیر است که به علت درد بسیار، با بی‌حسی موضعی و یا بیهوشی انجام می‌شود.

درمان در روش دارویی با استفاده از تجویز آنتی بیوتیک‌ها که معمولا خوراکی هستند، صورت می‌گیرد. در موارد حادتر، آنتی بیوتیک به کیسه‌های مقعدی تزریق می‌شود. با پیشرفت و توسعه عفونت ممکن است حیوان برای درمان به جراحی نیاز داشته باشد.

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که آیا وجود کیسه مقعدی برای سگ ضروری است؟در پاسخ به این سوال باید گفت: همانطور که گفته شد، کیسه مقعدی حاوی ماده بدبویی هستند که حیوان برای علامت‌گذاری قلمرو خود استفاده می‌کند. بنابراین، برای حیوان اهلی و خانگی شما کاربرد چندانی نخواهد داشت و تاثیر منفی در زندگی آنها نخواهد داشت؛ اما از لحاظ بالینی این جراحی بسیار حساس و تخصصی می‌باشد؛ برخی دامپزشکان به طور معمول این کار را انجام می‌دهند اما در موارد توسعه بیماری، به جراح دامپزشک، ارجاع می‌دهند. در بعضی از موارد، حیوان یک تا سه هفته بعد از جراحی، دارای مدفوع شل و یا بی‌اختیاری در دفع است که در اثر آسیب به اعصاب مقعدی می‌باشد. لازم بذکر است به جهت توسعه عفونت، جلوگیری از آن ممکن نیست. در بیشتر مواقع این مشکل، خود به خود درمان می‌شود و در موارد بسیار نادر، آسیب عصبی، همیشگی بوده و حیوان به بی‌اختیاری مدفوع و یا نشت مدفوع دچار می‌شود.