بیماری کرم قلب در سگ ها با نام علمی دیروفیلاریازیس، یکی از بیماری‌های انگلی سگ است که می‌تواند جدی و تهدیدی برای جان این حیوانات باشد. این بیماری از طریق نیش پشه‌هایی که حامل لارو عفونی انگل دیروفیلاریا ایمیتیس هستند، منتقل می‌شود و می‌تواند به قلب و عروق خونی سگ آسیب بزند.

فرآیند مهاجرت لاروهای کرم قلب در بدن سگ حدود 6 ماه طول می‌کشد، سپس به قلب و رگ‌های خونی مرتبط با آن مهاجرت می‌کنند. کرم قلب بالغ، به طول تقریبی 30 سانتیمتر رشد و تخم‌گذاری می‌کند. در این مرحله، کرم‌های نابالغ به نام میکروفیلاریا به خون سگ وارد می‌شوند. وقتی پشه نیش می‌زند، ممکن است به همراه خون، میکروفیلاریا را بخورد. میکروفیلاریا در بدن پشه تکامل می‌یابد و به لارو عفونی کرم قلب تبدیل می‌شود. این چرخه زندگی کرم قلب سگ ادامه می‌یابد.

بیشترین موارد آلودگی به کرم قلب در سگ ‌ها، در نژادها متوسط و بزرگ مشاهده می‌شود و بیشتر مرتبط با سگ‌هایی است که در فضای باز نگهداری می‌شوند.

بر اساس بررسی‌های انجام شده در ایران، استان‌های آذربایجان شرقی و اردبیل دارای بیشترین میزان آلودگی به کرم قلب در سگ ها به شمار می‌آیند.

گرچه آلودگی به کرم قلب در سگ در هر سنی اتفاق می‌افتد، اما معمولاً سگ‌ها در سنین بین 3 تا 8 سالگی بیشتر مستعد آلودگی هستند. نکته قابل توجه این است که سگ‌های نر حدود 2 تا 4 برابر بیشتر از سگ‌های ماده به این بیماری آلوده می‌شوند.

در این مطلب به بررسی علائم، تشخیص و درمان این بیماری خواهیم پرداخت.

علائم بیماری کرم قلب در سگ ها

• اغلب سگ‌های مبتلا به بیماری کرم قلب، هیچ نشانه‌ای ندارند یا تنها یک نشانه سبک و مشترک با بسیاری از بیماری‌ها مانند سرفه‌های گاه به گاه را نشان می‌دهند که به آن‌ها «کلاس یک بیماری کرم قلب» می‌گویند.
• در برخی موارد، سگ‌ها ممکن است دچار سرفه‌های شدید‌تر شده و در تحمل ورزش، ناتوان باشند که این به علت آسیب متوسط به ریه‌ها است و به این وضعیت «کلاس دو بیماری کرم قلب» گفته می‌شود.
• کاهش شدید وزن بدن و تحلیل بافت عضلانی که به نام «کاشکسی» شناخته می‌شود.
• کم‌شدن تعداد سلول‌های قرمز خون، به نام بیماری آنمی می‌شناسیم.
• ناتوانی در تحمل ورزش و احتمال غش کردن که به نام سینکوپ معروف است.
• تجمع مایع در شکم سگ به نام آسیت که ناشی از نارسایی احتقانی سمت راست قلب است و به وضوح نشان‌دهنده شدت بیشتر آسیب ناشی از کرم قلب است.
• شنیدن صدای رال یا کراکل از ریه‌ها هنگام معاینه با استفاده از گوشی طبی.
• افزایش فشار خون ریه و وقوع ترومبوآمبولی‌های ریوی در سگ‌های مبتلا به کلاس سه بیماری کرم قلب.
• افزایش تعداد ضربان قلب به نام تاکی کاردی.
• بزرگ‌شدن و نبض دار شدن ورید جوگولار.
• بزرگ‌شدن کبد به نام هپاتومگالی که به دلیل نارسایی احتقانی قلب راست ایجاد می‌شود.
• خروج خلط خونی به دلیل خونریزی ریه یا برونش‌ها که می‌تواند نشان‌دهنده ترومبوآمبولی‌های شدید ریوی باشد.
• تغییر رنگ لثه‌ها و سایر غشاهای مخاطی.
• دشواری در تنفس به نام دیسپنه.
• نبض ضعیف.
• وجود هموگلوبین آزاد در خون که به عنوان هموگلوبینمی شناخته می‌شود.
• وجود هموگلوبین آزاد در ادرار که به نشان‌دهنده پیشرفت آلودگی به کرم قلب سگ و شناخته‌شده به نام سندرم کاوال است.

تشخیص بیماری کرم قلب در سگ‌ها

تشخیص این بیماری معمولاً با استفاده از تست‌های خونی و تصویربرداری از قلب انجام می‌شود. ممکن است دامپزشک از انجام اکوکاردیوگرافی یا رادیوگرافی استفاده کند تا وضعیت قلب و عروق را بررسی کند.

تشخیص بیماری کرم قلب در سگ ها به دقت و بررسی توسط دامپزشک و انجام آزمون‌های تشخیصی انجام می‌شود. این آزمون‌ها به شناسایی وجود کرم‌های قلبی یا نشانه‌های آسیب قلبی کمک می‌کنند.

برخی از روش‌های تشخیص بیماری کرم قلب در سگ‌ها عبارتند از:

آزمایش آنتی‌ژن قلبی  (Heartworm Antigen Test)

این آزمون بر اساس شناسایی آنتی‌ژن‌هایی است که توسط بالغ‌ترین کرم‌های قلب تولید می‌شوند. این آزمایش می‌تواند حتی در مواردی که کرم‌ها به شکل بالغ نمایان نیستند، تشخیص‌دهنده باشد.

آزمایش میکروفیلاری  (Microfilaria Test)

این آزمایش برای تشخیص میکروفیلاریاها (بچه کرم‌های قلب) در خون استفاده می‌شود. این تست، می‌تواند به طور غیرمستقیم به نشانه‌های احتمالی بیماری کمک کند.

آزمون انگل‌شناسی قلب (Heartworm Knott's Test)

این آزمون بر اساس شناسایی میکروفیلاریاها در خون سگ‌ها انجام می‌شود.

عکسبرداری با اشعه ایکس (X-ray)

عکس‌برداری قفسه سینه با استفاده از اشعه ایکس می‌تواند تغییرات قلب سگ ناشی از وجود کرم‌ها را نشان دهد، از جمله افزایش اندازه قلب یا تغییرات در شکل قلب.

سونوگرافی اولتراسونیک (Ultrasound)

این آزمون با استفاده از امواج صوتی تصاویری از قلب و عروق را ایجاد می‌کند تا تغییراتی که به وسیله کرم‌ها در قلب ایجاد شده باشد را نشان دهد.

دامپزشک شما بر اساس تاریخچه سلامتی سگ، علائم بالینی و نتایج آزمون‌ها، تشخیص صحیح بیماری کرم قلب را ارائه می‌دهد و در صورت لزوم برنامه درمانی مناسب را تعیین می‌کند. همچنین، تکرار آزمایشات و معاینات منظم به منظور پیگیری و کنترل وضعیت سلامتی سگ‌تان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

عوامل مستعدکننده بیماری کرم قلب در سگ ها

1  .زندگی در مناطقی که این بیماری شیوع آندمیک دارند.

2.  مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان که اکثراً به عنوان موقعیت‌های شایع این بیماری محسوب می‌شوند.

3.  زندگی سگ‌ها در فضاهای خارج از خانه، آنها را به ابتلا به بیماری کرم قلب سگ حساس‌تر می‌کند؛ اما این نکته نباید نادیده گرفته شود که سگ‌های خانگی همواره از نیش پشه‌های حامل لارو معاف نیستند.

4.  عدم استفاده منظم از داروهای پیشگیرانه ضد انگل.

5. مناطقی که دمای روز آنها، به بیش از 64 درجه فارنهایت برسد و این شرایط حداقل یک ماه ادامه یابد و یا دمای بیش از 80 درجه فارنهایت برای 14 تا 10 روز مستمر شود (زمانی که چرخه زندگی پشه در این شرایط فعال باقی می‌ماند).

درمان بیماری کرم قلب در سگ‌ها

درمان این بیماری معمولاً از طریق داروهای ضد انگل انجام می‌شود. داروهایی مانند Ivermectin یا Milbemycin از جمله داروهایی هستند که معمولاً توصیه می‌شوند. علاوه بر این، پیروی از یک برنامه پیشگیری از نیش پشه‌ها نیز می‌تواند کمک کند تا از انتقال بیماری جلوگیری شود.

درمان بیماری کرم قلب در سگ‌ها معمولاً پیچیده و زمان‌بر است و نیاز به تجویز دقیق داروها و نظر پزشک دارد. درمان این بیماری شامل مراحل زیر می‌شود:

1. تشخیص دقیق: قبل از شروع درمان، تشخیص دقیق بیماری از طریق آزمایش‌های خونی، اشعه ایکوکاردیوگرافی (سونوگرافی قلب) و سایر ابزارهای تشخیصی که در بالا اشاره شد، ضروری است.
2. داروهای کشنده کرم قلب: برخی داروها مانند ایورمکتین و سلاموکسانتیل به عنوان داروهای کشنده کرم قلب استفاده می‌شوند. این داروها به طور مداوم به مدت چند ماه تجویز می‌شوند تا کرم‌های قلب کشته شده و کاهش یابند. برای درمان بیماری کرم قلب در سگ، انواع روش‌های دارویی می‌توانند به این صورت مورد استفاده قرار گیرند:
   • با اعمال مهار کننده‌های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتانسین (ACE)، تنفس بهتر حاصل می‌شود.
   • به منظور کاهش مایعات اضافی بدن، از داروهای دیورتیک در سگ‌های دچار نارسایی احتقانی قلب راست استفاده می‌شود.
   • استفاده از اکسیژن، تنفس سگ‌ ها را تسهیل می‌کند.
   • از داروهایی مانند آسپیرین و هپارین برای جلوگیری از خونریزی و لخته شدن خون استفاده می‌شود.
   • به عنوان یک گزینه، دوزهای ضد التهابی استروئیدها با توجه به نتایج بالینی و رادیوگرافی معین می‌شوند.
   • داروی ملارزومین به شکل تزریقی برای کشتن کرم‌های قلب بالغ مورد استفاده قرار می‌گیرد. نتایج آزمایش آنتی‌ژن کرم قلب در خون، 4 ماه پس از درمان، ممکن است نیاز به تکرار درمان را نشان دهد.
   • درمان‌های پیشگیرانه ماهیانه می‌توانند میکروفیلاریا را از‌بین ببرند.
   • داروی آیورمکتین به صورت ماهیانه به مدت حداقل 32 ماه مورد استفاده قرار می‌گیرد تا کرم‌های قلب بالغ کشته شوند. این روش درمانی در موارد خاص توصیه می‌شود.
   • داکسی سایکلین جهت از‌بین بردن باکتری Wolbachia، که در کرم‌های قلب وجود دارد و در هنگام کشتن آن‌ها باعث التهاب ریه و کلیه می‌شود، استفاده می‌شود.
3. مراقبت‌های لازم پس از شروع دوره درمان: پس از شروع درمان، سگ نیاز به مراقبت‌های متعدد دارد که شامل استراحت مناسب، محدود شدن فعالیت‌های ورزشی و فعالیت‌های جسمی شدید، تغذیه مناسب و مصرف داروهای تجویزشده توسط دامپزشک است.
4. پیگیری مداوم: پس از اتمام درمان اولیه، سگ به صورت دوره‌ای باید مورد معاینات دقیق قرار گیرد تا از بهبود و عدم بازگشت بیماری اطمینان حاصل شود.

توجه داشته باشید که درمان بیماری کرم قلب بهتر است توسط یک دامپزشک مجرب و باتجربه انجام شود، زیرا انتخاب داروهای مناسب و نظارت مستمر بر وضعیت سلامتی سگ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. همچنین، جلوگیری از ابتلا به این بیماری از طریق استفاده منظم از داروهای پیشگیرانه ضد انگل، نظافت محیط زندگی سگ و محدودیت تماس با پشه‌های حامل لاروهای عفونی نیز بسیار مهم است